In dit artikel leggen we een wetenschappelijk artikel uit over Lean Leiderschap. Hierbij is het goed om te weten dat onderstaande piramide belangrijk is in iedere Lean organisatie.
Een succesvolle Lean organisatie kenmerkt zich door:
1. Een lange termijn filosofie
2. Verbeteren van processen door het elimineren van verspilling
3. Het respecteren en uitdagen van mensen
4. Een cultuur van continu verbeteren
Veel organisaties die met Lean beginnen hebben als enige focus het verbeteren van bedrijfsprocessen. Meestal is de aanpak als volgt: om deze doelstelling te realiseren wordt aan enkele medewerkers een set methoden aangeleerd om processen te verbeteren waarna de organisatie naar eigen zeggen “Lean werkt”. Zoals we in voorgaande paragraaf zagen is het verbeteren van bedrijfsprocessen slechts één van de vier kenmerken van een Lean organisatie.
Waarom is dit een probleem? Veel procesverbeteringen brengen een wijziging van taken, verantwoordelijkheden, en bevoegdheden met zich mee. Dit kan bedreigend zijn voor medewerkers die binnen het proces werken. Door weerstand (die overigens totaal begrijpelijk is) kan het moeilijk zijn een optimale procesverbetering tot stand te brengen.
Wat is een beter alternatief? Bij Toyota zegt men: “first we build people, then we build cars”. Door medewerkers respect en uitdaging te geven en een lange termijn filosofie en visie te hebben, creëer je een stabiele cultuur van vertrouwen. Dit vertrouwen is belangrijk als medewerkers hun eigen werkzaamheden ter discussie moeten stellen.
Hoe kun je als leider bijdragen aan alle vier de kenmerken van een Lean organisatie?
5 tips voor Lean leiderschap uit de wetenschap
De tips voor Lean leiderschap komen uit dit artikel van Dombrowski en Mielke (2013).
Iedereen die in een leidinggevende positie zit moet zich voortdurend bewust zijn van het feit dat de services waarvoor een klant bereid is te betalen niet door hen worden geleverd. Een scholier betaalt voor een goede leraar, en we betalen onze zorgverzekering om een goede zuster aan het bed te hebben wanneer dat nodig is. Als leider creëer je zelf dus geen waarde voor de klant, maar faciliteer je waarde creatie. Alles wat een leidinggevende doet moet in dienst staan van het in hun kracht zetten van medewerkers die waarde creëren.
Hoe voegt een Lean leider zijn waarde toe?
Dombrowski en Mielke (2013) analyseerden een aantal artikelen en vonden vijf basisprincipes waaraan Lean leiderschap moet voldoen:
- 1. Creëer een cultuur van continu verbeteren door iedere fout te zien als een mogelijkheid om te leren. Fouten maken is dus helemaal niet erg! Bovendien moet het management helpen om wijzigingen die een Lean projectteam wil doorvoeren snel in de praktijk te brengen.
- 2. Ontwikkel jezelf voortdurend. Leiders zijn rolmodellen voor medewerkers, en een organisatie die continu verbetert ontstaat alleen als leiders dit zelf ook doen.
- 3. Ontwikkel medewerkers. Leer nieuwe medewerkers niet alleen hoe zij hun werk moeten doen, maar ook hoe zij hun werk kunnen verbeteren. Heb structureel aandacht voor wat medewerkers willen leren en stimuleer en coach hen hierin. Geef hier ook in een normale werkweek ruimte voor.
- 4. Ga naar de Gemba. De Gemba is Japans voor “de plaats waar waarde voor de klant wordt gecreëerd”. Dit betekent dat je als leidinggevende van een onderwijsinstelling gaat kijken in een klaslokaal, waar interactie tussen leerling en docent plaatsvindt. Beslissingen worden gemaakt op basis van feiten die in de Gemba waargenomen zijn. Bij Toyota werd gezegd: “managers have to wash their hands three times a day”. Daarmee werd bedoeld dat managers 3x per dag naar de Gemba moesten gaan “to get their hands dirty”.
- 5. Hoshin kanri. Dit is het in het oog houden van de stip op de horizon. Een Lean organisatie kenmerkt zich door decentrale verbeterinitiatieven, die door leidinggevenden samengebracht moeten worden in een lange termijn doelstelling. Ieder team moet zich bewust zijn van haar bijdrage aan het grote geheel.
Meer leren?